Τo λεξιλόγιο της βίας και οι εκπαιδευτικοί μας

Είναι πολλοί οι λόγοι που τα σχολεία μας μας πληγώνουν, με τον ίδιο τρόπο που «όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει». Όμως, όπως η τελευταία δεν είναι κόλαση αλλά, αντίθετα, σε ορισμένους τομείς σε σύγκριση με άλλες χώρες μας φαίνεται παράδεισος, έτσι και τα σχολεία μας. Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις στάθηκε η Ημέρα κατά του Σχολικού Εκφοβισμού, την εβδομάδα που μας πέρασε. Στη σχετική ημερίδα που έγινε στο πανεπιστήμιο έπιασα κάποια στιγμή τον εαυτό μου να αναλογίζεται με σχετική χαιρεκακία και ταυτόχρονα υπερηφάνεια την έκπληξη ενός ξένου ερευνητή, που, στο πλαίσιο της καταγραφής φαινομένων βίας στα σχολεία της Ευρώπης, θα ερχόταν και στη δική μας χώρα. Τι θα περίμενε να δει στις αίθουσες και στις αυλές των σχολείων μας βλέποντας προηγουμένως τα κτίριά μας, τα προγράμματά μας, τις επιβεβλημένες από πάνω μεθόδους μάθησης και διδασκαλίας, τη σημασία των φροντιστηρίων στη ζωή των παιδιών μας και, τέλος, βλέποντας τη φτώχεια, την ανεργία και την αίσθηση έλλειψης προοπτικής σε ολόκληρη την κοινωνία σήμερα; Η απάντηση είναι δεδομένη: χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες του από άλλες χώρες και από τη σχετική βιβλιογραφία, θα θεωρούσε βέβαιο ότι μάλλον χρειάζεται κανείς όλο το αγγλόγλωσσο λεξιλόγιο της βίας και του εκφοβισμού για να μπορέσει να περιγράψει όσα θα περίμενε να δει και στη δική μας χώρα. Γιατί η βία και ο εκφοβισμός αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά φαινόμενα στα σχολεία των χωρών της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, όταν τυχαίνει να κυριαρχούν συνθήκες όπως αυτές που περιέγραψα παραπάνω για τα δικά μας σχολεία και το κοινωνικό περιβάλλον τους. Και η «κανονικότητα» αυτών των φαινομένων, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, οδήγησε τις τελευταίες δεκαετίες στη γέννηση και ανάπτυξη ενός εξειδικευμένου λεξιλογίου που χρησιμοποιούν πια οι παιδαγωγοί για να περιγράψουν τα πολυποίκιλα φαινόμενα βίας στην κοινωνία και στη σχολική κοινότητα: vandalism, hooliganism, mobbing, bulluing, happy slapping, stalking, digital bullying, cyber bullying, bullycide είναι μερικοί από τους όρους αυτού του λεξιλογίου, που όλοι τους έχουν σημασία, επειδή αναφέρονται σε υπαρκτές εκφάνσεις της βίας και του εκφοβισμού στις σύγχρονες κοινωνίες των αναπτυγμένων χωρών.
Όμως στη δική μας σχολική πραγματικότητα, παρά τις απόλυτα δυσμενείς εκπαιδευτικές και κοινωνικές συνθήκες, ελάχιστοι από αυτούς τους όρους μπήκαν στην καθημερινή μας γλώσσα, καθώς τα αντίστοιχα φαινόμενα δεν απέκτησαν έντονο και διαρκή χαρακτήρα. Κι αυτό είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, αλλά ο σημαντικότερος παράγοντας –σ’ αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία- είναι οι εκπαιδευτικοί μας. Γι’ αυτό αναρωτιέμαι: δε θα έπρεπε, τουλάχιστον σ’ αυτόν τον τόσο σημαντικό τομέα, να αναγνωριστεί και από επίσημα χείλη το πολύτιμο έργο τους; Πριν, ίσως, να είναι πολύ αργά.

• ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΚΑΛΟΥ -Ομότιμου καθηγητή Παιδαγωγικής ΑΠΘ
• (Πηγή: Αγγελιοφόρος). Το είδαμε αναδημοσιευμένο από το Παρατηρητήριο κατά της Βίας του 60ου Δημοτικού Σχολείου της Αθήνας...